Split Payment – podsumowanie

Ponad miesiąc temu weszły w życie przepisy dotyczące mechanizmu podzielonej płatności (inaczej: MPP, split payment, SP). Pomimo wielkiego strachu, jaki opanował nasz kraj ze względu na ryzyko rozprzestrzenienia się stosowania MPP, na dzień dzisiejszy można stwierdzić, iż przedsiębiorcy radzą sobie z nowymi przepisami, gdyż stosowanie w/w jest sporadyczne i dotyczy niewielu zapłat.

W bieżącym Biuletynie Nadzwyczajnym Kancelarii A.F.O. przedstawimy mechanizm funkcjonowania split payment oraz ewentualne sposoby na radzenie sobie z negatywnymi skutkami nowych regulacji. Będzie to po części powtórka z wcześniejszych alertów Kancelarii A.F.O. dot. mechanizmu podzielonej płatności.

Zasady stosowania

Mechanizm podzielonej płatności został wprowadzony ustawą z dnia 15 grudnia 2017

1. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018
2. poz. 62) i zaczął obowiązywać od 1 lipca 2018 r.

Na banki oraz SKOKi został nałożony obowiązek założenia rachunków VAT dla każdego rachunku rozliczeniowego podatników VAT, tak więc jego otwarcie i prowadzenie nie wymaga zawarcia odrębnej umowy oraz jest wolne od dodatkowych prowizji i opłat. Banki informują posiadaczy rachunku rozliczeniowego o numerze ich rachunku VAT. Co najważniejsze- podatnicy nie mają obowiązku zgłaszani tego rachunku do Urzędu Skarbowego. Należy również zauważyć, iż przedsiębiorcy, którzy posługują się swoim prywatnym rachunkiem przy prowadzenia działalności gospodarczej, nie mają uruchomionego rachunku VAT, w związku z tym nabywcy nie mają możliwości dokonywania im zapłaty z wykorzystaniem split payment.

Nowe przepisy stanowią, iż mechanizm ten mogą zastosować podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku (nie dotyczy np. odwrotnego obciążenia), przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury. W takim wypadku płatności dokonuje się na dwa rachunki bankowe przy wykorzystaniu odpowiedniego komunikatu przelewu:

• wartość netto sprzedaży – na rachunek bankowy sprzedawcy dla którego jest prowadzony rachunek
• kwota podatku VAT – na specjalny rachunek VAT

W związku z powyższym split payment ma zastosowanie tylko w przypadku transakcji dokonywanych między dwoma podatnikami VAT (tzw. B2B). Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy o VAT Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Literalne brzmienie przepisu wskazuje na uznaniową decyzję nabywcy, co do dokonywania płatności w split payment, jednakże jak wskazał wiceminister finansów Paweł Gruza w wywiadzie dla Rzeczpospolitej w dniu 28 czerwca 2018 r.: „Firmy mogą, zgodnie z zasadą swobody umów, dowolnie ułożyć swoje relacje i rozliczenia. Także zasady płatności. Generalnie o stosowaniu split payment decyduje nabywca, ale powinien honorować jasno wyrażoną wolę dostawcy, który chce otrzymywać płatności w tradycyjny sposób. Na tym polega dobrowolność systemu.”

Mechanizm

Zapłata na rachunek VAT jest dokonywana przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK, przeznaczonego do dokonywania płatności w tej formie, gdzie należy wskazać:

• kwotę podatku VAT, która ma zostać zapłacona,
• wartość sprzedaży brutto,
• numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność (Ministerstwo Finansów wskazuje, iż jednym przelewem nie można dokonywać zbiorczej zapłaty za kilka faktur),
• numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby

Na rachunek VAT mogą być wpłacane jedynie środki z tytułu podatku VAT i jedynie w polskiej walucie.

Należy zauważyć, iż w sytuacji dokonywania zapłaty za towary i usługi przez nabywcę w systemie podzielonej płatności, płynność finansowa dostawców towarów i usług może być w znacznym stopniu pogorszona, gdyż duża część środków finansowych zostaje „zamrożona” na rachunku VAT. Mogą być one wykorzystywane przez podatnika jedynie do zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu VAT jak również dokonania zapłaty z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Ponadto ostatnią możliwością „uwolnienia” środków z rachunku VAT jest wniosek o zwrot, jednakże wymaga to złożenia wniosku do Naczelnika Urzędu Skarbowego o wyrażenie zgody na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym rachunku VAT na rachunek bankowy. We wniosku należy określić wysokość środków, jaka ma zostać przekazana, jednakże Naczelnik Urzędu Skarbowego ma 60 dni na wydanie postanowienia w tym przedmiocie.

Naczelnik w drodze decyzji, odmówi wyrażenia zgody, gdy:

• podatnik posiada zaległość podatkową – w wysokości odpowiadającej zaległości wraz z odsetkami za zwłokę, istniejącej na dzień wydania decyzji,
• zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane lub że wystąpi zaległość podatkowa w podatku albo zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie

Poniżej kilka ryzyk związanych z mechanizmem podzielonej płatności:

1. Mniejsza płynność finansowa- w przypadku otrzymania zapłaty od kontrahentów przy zastosowaniu SP, kwota podatku VAT zostaje „zamrożona” na rachunku VAT, w związku z tym, zarzutem możliwym do sformułowania w stosunku do podzielonej płatności pozostaje bez wątpienia uderzenie w płynność finansową przedsiębiorstwa.
2. Adaptacja do nowej sytuacji prawnej i finansowej- dotychczas Przedsiębiorcy obracali środkami, które są przeznaczone do płatności podatku Od 1 lipca w przypadku otrzymania zapłaty z zastosowaniem SP kwota VAT zostaje odseparowana, a dostęp do tych środków bardzo ograniczony (poniżej rady dotyczące upłynniania środków na koncie VAT). W najgorszym przypadku błędne planowanie w realiach funkcjonowania SP może mieć nieodwracalne skutki i doprowadzić do upadku długo istniejących przedsiębiorstw, przede wszystkim małych i średnich.
3. Długi termin oczekiwania na zwrot z rachunku VAT- rozpatrzenie wniosku o przeniesienie pieniędzy z rachunku VAT na rachunek bieżący, zgodnie z przepisami wynosi 60 dni, ponadto problematyczna może być kwestia umotywowania takowego

Niwelowanie niekorzystnych skutków:

1. W przypadku otrzymania zapłaty od kontrahenta przy zastosowaniu SP, a co za tym idzie zasilenia rachunku VAT, należy również dokonać zapłaty stosując SP, w celu wykorzystania tych środków (przelew SP- kwota netto z rachunku bieżącego, VAT z rachunku VAT). Należy bowiem zauważyć, iż jednym ze sposobów posłużenia się środkami „zamrożonymi” na rachunku VAT jest właśnie zapłata przy zastosowaniu
2. W przypadku nadwyżki podatku należnego nad naliczonym i obowiązku uiszczenia podatku na rachunek Urzędu Skarbowego zapłaty tego podatku należy dokonać z rachunku
3. Jeżeli nie możemy „wykorzystać” środków z rachunku VAT dokonując zapłaty za nabyte towary i usługi, kwota podatku VAT do Urzędu Skarbowego została uiszczona, natomiast na rachunku VAT nadal pozostają środki pieniężne, wówczas można złożyć do Urzędu Skarbowego wniosek (pisemny i umotywowany) o zwrot środków z rachunku VAT na rachunek bieżący. US ma 60 dni na dokonanie takiego Należy jednak wskazać, iż w ciągu tych 60 dni Przedsiębiorca może nadal korzystać ze środków zgromadzonych na rachunku VAT (zapłata kontrahentom, zapłata podatku VAT do US), natomiast w dniu zwrotu „uwolnione” zostaną środki pieniężne dostępne na rachunku VAT, nie więcej niż wskazane we wniosku.

W razie pytań lub wątpliwości związanych z mechanizmem podzielonej płatności zachęcamy do kontaktu: afo@afo.pl.