Biuletyn podatkowoprawny

1. FUNDACJA RODZINNA
Z dniem 22 maja 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy o fundacji rodzinnej (Dz. U. 2023.326, dalej jako ,,ustawa o FR’’), wprowadzające do polskiego obiegu prawnego interesujące rozwiązanie do zarządzania majątkiem prywatnym. Fundacja rodzinna umożliwi przedsiębiorcy wycofanie się z aktywnego prowadzenia działalności gospodarczej bez utraty przychodów. Zgodnie z założeniami, nie będzie ponadto wymagać konieczności osobistego zaangażowania następców prawnych przy prowadzeniu działalności gospodarczej. FR odpowiedzialna będzie zatem jedynie za zarządzanie posiadanym przez rodzinę majątkiem oraz dokonywanie inwestycji, nie będzie natomiast odpowiadać za zarządzanie przedsiębiorstwem.
Co do zasady, działalność FR będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych w ramach działalności wykazanych w art. 5 ustawy o FR. Zobowiązanie podatkowe wystąpi dopiero w momencie wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta – stawka 15% CIT po stronie FR. W zależności od przynależności beneficjenta FR do poszczególnej grupy w rozumieniu podatku od spadków i darowizn, otrzymywane przez niego świadczenie może nie podlegać opodatkowaniu (dla tzw. grupy 0), podlegać opodatkowaniu stawką 10% PIT (dla grupy I) lub stawką 15% PIT.
Przedsiębiorcom zostało zatem udostępnione narzędzie do zabezpieczania bliskich osób w sposób bardzo elastyczny, dużo korzystniejszy niż przewidziany w prawie spadkowym. FR rzetelnie zarządzająca powierzonym jej majątkiem, chroniąc go przed podziałem i utratą wartości z pewnością przyczyni się do tworzenia silnych polskich firm rodzinnych.
2. WYŻSZE WOLNE KWOTY OD PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN
Od 1 lipca 2023 r. zaczęły obowiązywać wyższe ulgi w podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w ustawie o podatku od spadków i darowizn jego wysokość zależy od przynależności do określonej grupy. Darowizny na rzecz osób należących do tzw. grupy zerowej (małżonek, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha) są zwolnione z opodatkowania. Nowelizacja przewiduje zwiększenie limitu otrzymanej darowizny zobowiązującej do dokonania zgłoszenia w urzędzie skarbowym. Kwota ta wzrośnie z 10 434 zł. do 36 120 zł. (przy wyższej wartości należy złożyć w urzędzie formularz SD-Z2 w terminie sześciu miesięcy – jeśli nabycie nie nastąpiło w formie aktu notarialnego).
Zmiany wysokości kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn:
• dla grupy I wzrośnie z 10 434 zł. do 36 120 zł.
• dla grupy II wzrośnie z 7878 zł. do 27 090 zł.
• dla grupy III wzrośnie z 5308 zł. do 5733 zł.
Należy pamiętać o obowiązku sumowania wartości majątku nabytego w drodze darowizny przez okres 5 lat. Po nowelizacji sumowaniu będą podlegać nabycia z okresu pięciu lat liczonego od 1 lipca 2023 r, a później z kolejnych pięcioletnich okresów.
3. NOWE STAWKI PODATKU OD NAJMU NIERUCHOMOŚCI DLA MAŁŻONKÓW
W wyniku ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1059), zmianie ulega treść art. 12 ust. 13 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Nowe przepisy maja zastosowanie do przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. Dotychczas stawka za przychód w wysokości 100 tys. zł. (a więc po 50 tys. na każdego z małżonków) wynosiła 8,5%, za przychód powyżej progu 100 tys. zł. stawka wzrastała do 12,5%. W ramach wprowadzanych zmian wzrosła kwota opodatkowana niższą stawka podatku. Dla małżonków posiadających wspólność majątkową, zarabiających na prywatnym wynajmie kwota opodatkowania przychodu w wysokości 200 tys. zł będzie wynosić 8,5%, niezależnie od tego, który z małżonków będzie rozliczał najem. Po przekroczeniu progu 200 tys. zł. zastosowanie będzie miała stawka 12,5%. Małżeństwa mogą w ten sposób zaoszczędzić maksymalnie 4 tys. zł.
4. UWZGLĘDNIANIE E-FAKTUR Z FACEBOOKA
Zgodnie z interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej jako Dyrektor KIS, o nr DOP3.8222.285.2020.HTCE) faktura wygenerowana z „menadżera reklam” nie może być pozbawiona skutków prawnych na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Dotychczas kwestionowano prawo podatnika do zaksięgowania danego wydatku w kosztach podatkowych z powodu braku formalnego – braku daty wystawienia. Podatnik pobierając fakturę nie miał jednak możliwości wpisania samodzielnie daty wystawienia, nie była ona również generowana automatycznie. Na fakturze widniała jedynie data, metoda oraz identyfikator płatności, który umożliwiał sprawdzenie za co została naliczona opłata. Zgodnie z interpretacją Szefa KIS poniesione przez przedsiębiorcę wydatki na reklamę w serwisie społecznościowym, w tym na Facebooku, stanowią koszty podatkowe oraz podlegają rozliczeniu.
5. OPODATKOWANIE UMORZENIA I ZWROTU PRZY KREDYCIE FRANKOWYM
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów (Dz. U z 2022 r., poz. 592 ze zm.) umorzenie zobowiązania, czyli podstawowa kwota kredytu na cele mieszkaniowe oraz odsetki nie podlegają opodatkowaniu. W przypadku kredytów mieszanych (zaciągniętych również na inne cele niż cele mieszkaniowe) ulgę można zastosować jedynie do części dotyczącej celów mieszkaniowych. Pozostała część umorzenia będzie zakwalifikowana jako przychód, który należy wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne źródła”. Po zsumowaniu z pozostałymi przychodami, powstały dochód należy rozliczyć według skali ze stawką 12 lub 32 proc. PIT.
Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku odzyskania przez kredytobiorcę pieniędzy w wyniku orzeczenia sądu. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej Dyrektor KIS, o nr 0113-KDIPT2-2.4011.355.2022.1.SR) uzyskana wartość jest zwrotem kwoty, która wcześniej została wpłacona do banku – jej zwrot nie jest zatem uzyskaną korzyścią finansową i przychodem kredytobiorcy. Odmienne stanowisko dotyczy odsetek wypłaconych przez bank. Stanowią one przychód kredytobiorcy, ponieważ nie są zwrotem środków a należnością z tytułu zwłoki. Zgodnie z interpretacją Dyrektora KIS (nr 0115-KDIT1.401.466.2020.1.MT) odsetki należy zakwalifikować jako przychód z innych źródeł i powstały w ten sposób dochód opodatkować stawką 12 lub 32 proc. PIT.
6. SPÓR W KWESTII AMORTYZACJI BUDYNKÓW I LOKALI MIESZKALNYCH
W drodze Polskiego Ładu możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od budynków i lokali mieszkalnych została wyłączona z dniem 1 stycznia 2023 r. Zgodnie z art. 22c pkt 2 ustawy o PIT przedsiębiorcy oraz osoby wynajmujące prywatnie nie zaliczają już wydatków na nabycie domów i mieszkań do kosztów podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne. Powyższe twierdzenie było potwierdzane przez Dyrektora KIS w interpretacjach indywidualnych.
Podobne stanowisko przyjęły sądy np. w wyroku WSA w Olsztynie (sygn. akt. I SA/Ol 325/22) i w Łodzi (sygn. akt. SA/Łd 482/22). Zdaniem wielu podatników nowe regulacje, godziły w konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych.
WSA w Łodzi, uwzględniając skargę podatnika w wyroku z dnia 27 czerwca 2023 r. (sygn. akt. I Sa/Łd 258/23) uznał wprowadzony przez Polski Ład zakaz za niezgodny z Konstytucją. Sąd powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lutego 2015 r. (sygn.. P 10/11), który dotyczył zbliżonego zagadnienia. W cytowanym wyroku uznano, że przepis pozbawiając podatników możliwości amortyzacji narusza zawartą w art. 2 Konstytucji RP zasadę ochrony interesów w toku.
Wyrok jest nieprawomocny. Mamy jednak do czynienia z korzystną dla podatników interpretacją dającą podatnikom nadzieję na korzystne wyroki w przyszłości. Jednocześnie istnieje wiele niekorzystnych dla podatników wyroków sądów podtrzymujących zasadność przepisów wprowadzonych w drodze Polskiego Ładu. W obecnej sytuacji rozbieżnych wyroków i interpretacji należy poczekać na wyrok NSA lub dalszy rozwój linii orzeczniczej w tym zakresie.
7. ULGI PODATKOWE NA TRANSFORMACJĘ CYFROWĄ PRZEDSIĘBIORSTW
Szeroko rozumiana automatyzacja, cyfryzacja i transformacja firm w kierunku tzw. Przemysłu 4.0 wykorzystująca rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji czy uczenia maszynowego pozostaje jednym z głównych obszarów wspieranych dotacjami bezpośrednimi i ulgami podatkowymi. Razem z procesami badawczo-rozwojowymi i innowacyjnymi oraz naciskiem na redukcję negatywnego wpływu na środowisko, transformacja cyfrowa ustanawia warunki, które w najbliższych latach będą stanowić fundament gospodarki europejskiej.
W celu realizacji powyższych warunków warto skorzystać z dostępnego wsparcia publicznego:
I. Dotacji:
a) Fundusze europejskie dla Polski Wschodniej
b) Krajowy Plan Odbudowy
c) Ścieżka SMART
II. Podatkowej ulgi na robotyzację:
Pozyskanie dofinansowania w postaci dotacji jest skomplikowanym procesem o niepewnym rezultacie. Wsparcie uzyskają jedynie przedsiębiorcy, którzy w danym konkursie najlepiej wpisują się w kryteria oceny wniosków. Ulga na robotyzację jest instrumentem dostępnym dla podatników osiągających dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, które opodatkowane są na ogólnych zasadach (wg. skali podatkowej lub podatkiem liniowym). Każdy przedsiębiorca, który spełni wymogi opisane w przepisach będzie mógł z powyższej ulgi skorzystać składając roczne zeznanie podatkowe.
Ulga na robotyzacje polega na dodatkowym odliczeniu od podstawy opodatkowania 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację. Zatem 100% podlega odliczeniu jako koszt uzyskania przychodów a dodatkowe 50% jest odliczane w ramach ulgi.
Jednak nie każdy poniesiony koszt podlega ponownemu odliczeniu. Do odliczenia klasyfikują się przede wszystkim koszty nabycia fabrycznie nowych:
• robotów przemysłowych,
• maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów,
• maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy, funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi (np. czujniki, sterowniki, zamki bezpieczeństwa),
• urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych.
8. PAŃSTWOWE DOPŁATY DO KREDYTU 2% NEUTRALNE PODATKOWO
Od 1 lipca 2023 r. można skorzystać z programu „Bezpieczny kredyt 2 proc.” przysługujący osobom do 45 roku życia, które nie mają i nie miały mieszkania lub domu. W ramach kredytu single mogą ubiegać się maksymalnie o 500 tys. zł., małżonkowie o 600 tys. zł. Dopłaty do rat kredytowych ze strony państwa będą dokonywane przez okres 10 lat od zaciągnięcia kredytu, a korzyść finansowa uzyskana przez podatnika z tego tytułu będzie zwolniona z podatku w ramach ulgi podatkowej zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 156a ustawy o PIT.
9. ORGANY KAS POSIADAJĄ CO RAZ WIĘKSZĄ WIEDZĘ O PODATNIKACH
W wyniku rozwiązań technicznych wdrożonych na przestrzeni ostatnich lat organy Krajowej Administracji Skarbowej (dalej KAS) dysponują coraz większym zakresem informacji o aktywności podatników. Organy podatkowe czerpią informacje o podatnikach nie tylko z własnych analiz, ale także z danych przekazywanych przez samych podatników w ramach realizacji obowiązków podatkowych. Wdrażane rozwiązania technologiczne, nie tylko automatyzują i ujednolicają rozliczenia podatkowe, ale też pozwalają organom na uszczelnienie systemu podatkowego i usprawnienie procesu weryfikacyjnego rozliczeń podatkowych. Narzędzia informacyjne umożliwiające KAS szybkie uzupełnienie danych o podatniku to m.in.:
• JPK_VAT uzupełniony o „Silnik Analiz” (zapewnia wykrycie rozbieżności w rozliczeniach VAT),
• STIR (wspiera walkę z oszustwami karuzelowymi),
• raportowanie MDR (ułatwia dostęp do informacji o potencjalnie agresywnym planowaniu lub nadużyciach związanych z planowaniem podatkowym oraz informacji o promotorach i tych, którzy korzystają ze schematów podatkowych).
Wskazane narzędzia umożliwiają niemalże natychmiastowe wykrycie nieprawidłowości, które następnie są weryfikowane w ramach czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej na podstawie wcześniej zebranego materiału o funkcjonowaniu podatnika w zakresie analizy wewnętrznej. W ramach automatyzacji od lipca 2024 r. obowiązywać będzie Krajowy System e-Faktur, który zapewni wirtualny wgląd do obrotu towarowego i usługowego polskich podatników.
10. NAJEM DŁUGOTERMINOWY BEZ WYŻSZEGO PODATKU
Naczelny Sąd Administracyjny (dalej jako NSA) w wyroku z dnia 12 lipca 2023 r. (sygn. akt III FSK 250/23) uznał, że podwyższona stawka podatku od nieruchomości przewidziana dla działalności gospodarczej nie może być stosowana do budynku czy lokalu mieszkalnego, w którym zaspokajane są potrzeby mieszkaniowe niezależnie czy dotyczą podatnika czy jego najemcy.
Zdaniem NSA, zgodnie z art. 1a ust. 2a pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych do gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie zalicza się budynków mieszkalnych oraz gruntów z nimi związanych. Zgodnie z powyższym pojęcie „związane z działalnością gospodarczą” nie może odnosić się do budynków mieszkalnych oraz gruntów z nimi związanych nawet, jeżeli znajdują się w posiadaniu przedsiębiorcy, którego aktywność dotyczy wyłącznie prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. Zatem dla zastosowania najwyższej stawki wyłączne znaczenie ma okoliczność zajęcia nieruchomości na prowadzenie działalności gospodarczej, rozumiana jako zdarzenia faktyczne polegające na rzeczywistym i fizycznym wykorzystywaniu lub zajęciu całości lub części budynku mieszkalnego na prowadzenie działalności.